اخلاق پژوهش در علوم اجتماعی ایران

Authors

سید آیت الله میرزایی

عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی معصومه قاراخانی

عضو هیات علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه علامه طباطبایی

abstract

ناراستی های اخلاقی در پژوهش اجتماعی، هر چند به میزان اندک، می تواند پایه های دانش اجتماعی را سست و نقش کاوشگرانه،  نقادانه و حقیقت جویانه آن را تضعیف کند. برای بررسی ناراستی های اخلاقی احتمالی و شناخت فضای هنجاری پژوهش علوم اجتماعی در ایران، این پژوهش به روش اسنادی  به گردآوری و تحلیل محتوای اظهارات منتشر شده  پژوهشگران این حوزه می پردازد. یافته های پژوهش نشان می دهد هنجارشکنی در زمینه اخلاق پژوهش در علوم اجتماعی ایران دو بعد فردی و  ساختاری دارد. در بعد فردی، انحراف از پایبندی  به اخلاق پژوهش در سطوح شخصی[1] و حرفه ای[2] (در ارتباط با صورتبندی و محتوای پژوهش، سازمان پژوهشی و  تخطی از قواعد و هنجارهای علمی و حرفه ای دریافت و اجرای پژوهش) قابل توجه است. در بعد ساختاری،  سوءاستفاده از قواعد و تعهدات اخلاقی و حرفه ای سازمانی و نهادی  در ارتباط با پژوهشگر و پژوهش (انتخاب موضوع، نحوه دریافت، فرایند داوری، تصویب، گزارش، کاربرد و محتوای پژوهش)  قابل توجه است. بر پایه دستاورد مفهومی این پژوهش، ناراستی های اخلاقی در فضای پژوهش علوم اجتماعی در ایران برایند  تاثیر متقابل کنشگران (پژوهشگر) و ساخت نهادی (شامل قواعد و هنجارها و منابع) تسهیل کننده هنجارشکنی است. نتیجه این که ناراستی های اخلاق پژوهش از یک دوسویگی ساختاری در فضای علم در ایران تبعیت می کند و متاثر از ویژگی های ساختاری نهاد علم در ایران در مقطع زمانی مورد مطالعه است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اخلاق پژوهش در علوم اجتماعی

چکیده پای بندی به اخلاق در جامعه علمی و به ویژه در عرصه پژوهش در سال های اخیر مورد توجه محققین قرار گرفته است. به منظور بومی سازی در این زمینه، پژوهش حاضر درصدد تعیین مولفه های اخلاق پژوهش، ارزیابی پای بندی و عدم پای بندی به اخلاق پژوهش، و علل آن بر اساس تجربه های زیسته نخبه گان علمی در رابطه با جامعه علمی که با آن سروکار دارند، بوده است. با بهره مندی از روش پیمایش با رویکردی ترکیبی (کمی-کی...

15 صفحه اول

کدهای اخلاق پژوهش در تجربه‌های زیستۀ نخبه‌گان علوم اجتماعی

زمینه: آسیب‌شناسی نهاد علم درگزارش‌های داخلی بیانگر شکاف میان وضعیت موجود و اخلاق حرفه‌ای مطلوب است. به منظور دریافت کدهای اخلاق پژوهش نخبه‌گان با تأکید بر خود- دریافته آنان، پژوهش حاضر درصدد دستیابی به دغدغه‌های تجربه شده، و کدگذاری و دسته‌بندی آنها با رویکردی بومی است. روش: روش پژوهش حاضر تلفیقی از رویکردهای کیفی- کمی است. جامعه مورد مطالعه شامل 182 نفر از استادان و دانشجویان دکتری یا به عبار...

full text

اخلاق علم در فضای آموزش علوم اجتماعی ایران

اخلاق در آموزش به‌مثابه بخشی از اخلاق حرفه‌ای آکادمیک، مجموعه‌ای از قواعد و ضوابط ایجابی و سلبی حرفه‌ای مورد توافق اجتماع علمی است که کنش‌گران حوزه‌ی آموزش را ملزم به رعایت اخلاق و پرهیز از بی‌اخلاقی در فرآیند آموزش علم می‌نماید. اعضای هیات علمی، دانشجویان و مدیران سه دسته از کنش‌گران اصلی در فضای آموزش هستند که متناسب با نقش و انتظارات نقش خود ملزم به رعایت اخلاق حرفه‌ای و حفظ شرافت دانشگاهی ه...

full text

معیارهای اخلاق اسلامی در فرآیند پژوهش های علوم انسانی

توجه به رابطه بین اخلاق و پژوهش می تواند در تعالی جایگاه مراکز علمی کشور نقش به سزایی ایفا نماید. اصل وجود این رابطه، طبق آنچه که از متون دینی استفاده می شود مسلم است. دین اسلام که تعیین کننده برنامه کامل سعادت انسان است، به رعایت اصول اخلاقی در جای جای پژوهش توجه ویژه داشته است. پژوهش حاضر نیز به منظور بررسی معیارهای اخلاق اسلامی در فرآیند پژوهشهای علوم انسانی از مرحله طراحی و اجرا تا مرحله نت...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
جامعه شناسی ایران

جلد ۱۵، شماره ۲، صفحات ۳-۲۳

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023